سفر امروز نیكلای پاتروشف، دبیر شورای عالی امنیت ملی روسیه و معاون دیمیتری مدودف، رییس جمهور این كشور به تهران را می توان یك "سفر استراتژیك" قلمداد كرد. پاتروشف عالی ترین مقام امنیتی روسیه و هماهنگ كننده ارشد سیاست های كلان مسكو در امور اطلاعاتی، دفاعی، دیپلماتیك و امنیتی است، از این رو سفر وی مطلقا نباید در چارچوب دیدارهای مرسوم دیپلماتیك طبقه بندی شود.

به گزارش برنا گمانه زنی های متعددی درباره دستوركار دیدار پاتروشف با مقامات ایرانی وجود دارد كه از جمله آنها می توان به بحث كلی برنامه هسته ای ایران و نیز تحولات اخیر منطقه اشاره كرد اما با توجه به طرح پیشنهادی اخیر سرگی لاوروف, وزیر خارجه روسیه و به دنبال آن سفر هیات آمریكایی به مسكو برای رایزنی و تبادل نظر درباره این طرح به نظر می رسد مهمترین موضوع مورد بحث "طرح گام به گام" مسكو باشد كه در واقع راهبرد دو مسیره فشار-مذاكره را با راهبرد تشویق- مذاكره جایگزین می كند.

سفر پاتروشف به ایران فرصتی خواهد بود تا اولا این طرح به طور رسمی به ایران ارائه شود، ثانیا تحلیل خفته در پس این ایده آشكار شود و در نهایت معلوم شود در مذاكرات كارشناسی آمریكا و روسیه درباره این ایده كه دو هفته قبل برگزار شد, چه گذشته است. برخی تحلیلگران بر این باورند كه این سفر تحت شرایط خاصی می تواند به یك نقطه عطف در پرونده هسته ای ایران تبدیل شود.

سرگی لاوروف ۲۲ تیر ماه برابر با ۱۴ ژوئیه ۲۰۱۱ در كنفرانسی خبری با هیلاری كلینتون همتای آمریكایی خود گفت كه یك طرح گام به گام برای ترغیب دولت ایران به پاسخ دادن به سئوالات اژانس بین المللی انرژی اتمی ارائه كرده است كه ‌بر اساس این طرح دولت ایران طبق یك جدول زمانی مشخص به سوال های آژانس درباره برنامه هسته ای خود پاسخ خواهد داد. منتهی این سوال و جواب ها مرحله به مرحله خواهد بود و از سوال های آسان شروع خواهد شد و در آخر هم سوال های سخت تر مطرح خواهد شد. در هر مرحله اگر پاسخ دولت ایران قانع كننده تشخیص داده شود یك سری از تحریم هایی كه علیه ایران وضع شده یا بر طرف می شود یا اینكه كاهش داده خواهد شد.

معنای روشن این طرح این است كه عمل به قطعنامه های شورای امنیت و شورای حكام كه درخواست همیشگی ۱+۵ در مذاكره با ایران بوده، با یك ایده جدید یعنی «پاسخ به پرسش های آژانس» جایگزین شده است. به این ترتیب، گزینه درخواست تعلیق غنی سازی از فهرست درخواست های ۱+۵ از ایران حذف می شود.

به بیانی دیگر, رویكرد مرحله به مرحله روسیه خواستار افزایش تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی ایران به دلیل عدم همكاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیست، بلكه شورای امنیت سازمان ملل متحد در صورت همكاری ایران كاهش تحریم‌ها را در دستوركار قرار می‌دهد.

از لحاظ اصطلاح معروف "هویج و چماق"، رویكرد لاوروف تاكید كمتری بر چماق (به مثابه ابزار تنبیهی) دارد؛ نكته ای كه حسن بهشتی پور, تحلیلگر مسائل روسیه نیز در گفت وگو با خبرنگار برنا به آن اشاره كرد و گفت: " در واقع روسیه با طرح این پیشنهاد به شكل حاضر, به نوعی به انتقادات ایران مبنی بر تلاش طرف غربی برای امتیازگیری از ایران بدون ارائه هیچ امتیازی به تهران پاسخ داده است".

بهشتی پور همچنین ویژگی طرح سوال از آسان به سخت را گام مثبتی ارزیابی كرد كه به گفته وی می تواند نشان تلاش برای به نتیجه رساندن مذاكرات باشد.

در واقع با توجه به همین ضعف در طول ۸ سال مذاكرات هسته ای بی نتیجه بود كه محمد كرمی راد, عضو كمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در گفت وگو با برنا با اشاره به استقبال تهران از اصل مذاكره اظهار داشت: "اگر رایزنی ها به بازی سیاسی تبدیل نشود برای ما مفید خواهد بود".

وی سپس اضافه كرد: "در طول دوره های مختلف مذاكرات چه زمان حسن روحانی, چه زمان دكتر لاریجانی و هم اكنون زمان سعید جلیلی همه مسائل نشانگر آن بود كه غرب به دنبال گفت وگو برای حل مسائل نیست بلكه مذاكرات را با تردید و دودلی دنبال می كند و در واقع به دنبال یافتن نقص ها و ضعف های ایران و در نهایت ایجاد مانع در مسیر پیشرفت مساله هسته ای ایران است"./234